राज्य यंदाच्या उत्तरार्धात होणाऱ्या विधानसभा निवडणुकीच्या दिशेने वाटचाल करत असताना, महाराष्ट्र आता एका आव्हानात्मक राजकीय वातावरणाशी झुंज देत आहे. विविध वाद, युती आणि जनमताने राजकीय वातावरणाला स्पर्श केला असून निवडणूक कथानकावर त्याचा परिणाम होत आहे.
राजकीय संरचना आणि प्रमुख खेळाडू
राष्ट्रीय काँग्रेस पक्ष, राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्ष (राकाप) आणि शिवसेना (युतीबंद) यांच्यासह महाविकास आघाडी (एमव्हीए) या सत्ताधारी युतीसमोर अनेक अडचणी आहेत. त्यांच्या कार्यक्षमतेवर आणि एकजुटीवर नेतृत्वातील आंतरिक संघर्ष आणि वाद यांनी प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे. राकापमध्ये आपली स्थिती मजबूत करण्याच्या प्रयत्नांसह अजित पवारांच्या अलीकडच्या हालचालींनी पक्षाच्या भवितव्याबद्दल आणि एमव्हीए युतीतील त्यांच्या स्थानाबद्दल चर्चा उभी केली आहे. त्यांच्या कृतींचा अर्थ युतीच्या स्थैर्यासाठी संभाव्य धोका असल्याप्रमाणेच त्यांच्या स्थानाला बळकटी देण्याचा एक कट्टर हालचालीही असल्याचे वर्णन केले जात आहे[1].
विरोधी पक्ष असलेल्या भारतीय जनता पक्ष (भाजप) राज्यातील मतदारांमध्ये निराशा पसरवण्याच्या उद्देशाने आपले प्रचार प्रयत्न वेगाने वाढवत आहे. मुंबई आणि पुणे यासारख्या महानगरी भागांमध्ये कायदा व सुव्यवस्था, पायाभूत सुविधा विकास आणि सार्वजनिक सेवांमधील कमतरतांवर लक्ष केंद्रित करण्याचा भाजपचा दृष्टिकोन आहे. हा प्रयत्न मतदारांच्या नाराजीला उत्तर देऊन भाजपला सत्ताधारी प्रशासनाचा एक मजबूत पर्याय म्हणून प्रस्तुत करण्याचा प्रयत्न करतो[2].
निवडणूक संबंधित नियोजन आणि जनमत
निवडणुकीच्या दिशेने वाटचाल करत असताना राजकीय पक्ष आपले प्रयत्न वेगाने वाढवत आहेत. गेल्या काही वर्षांत केलेल्या पायाभूत सुविधा, शिक्षण आणि आरोग्य क्षेत्रातील उपक्रमांवर भर देत एमव्हीए आपली कामगिरी दाखवण्यावर भर देत आहे. परंतु या उपक्रमांची प्रभावशीलता आर्थिक अडचणी आणि वाढत्या जीवनखर्चाशी संबंधित वाढत्या जनतेच्या नाराजीच्या पार्श्वभूमीवर चाचणी दिली जात आहे[1][2].
या निवडणूक चक्रात मूलभूत पातळीवरील हालचाली महत्त्वाच्या ठरत आहेत. मतदारांशी, विशेषत: तरुणांशी संवाद साधण्यासाठी राजकीय पक्ष सामाजिक माध्यमांचा आणि समुदाय संलग्नतेचा वापर करत आहेत. विशेषत: भाजपने आपले संदेश पसरवण्यात आणि विरोधकांच्या खोट्या कथानकांना नकार देण्यात डिजिटल माध्यमांचा प्रभावी वापर केला आहे.
हाती असलेली महत्त्वाची मुद्दे
निवडणूक जवळ येत असताना, महाराष्ट्राच्या राजकीय चर्चेला काही प्रमुख विषय मार्गदर्शक ठरत आहेत:
1. आर्थिक पुनरुज्जीवन: कोविड-19 महामारीचा राज्याच्या अर्थव्यवस्थेवरील परिणाम हा मतदारांच्या प्रमुख चिंतेचा विषय आहे. लघु उद्योगांना आर्थिक मदत आणि रोजगार निर्मितीच्या आश्वासनासह, आर्थिक पुनरुज्जीवन आणि रोजगार निर्मितीसाठी उपाययोजना करण्याबाबत पक्षांमध्ये चर्चा सुरू आहे.
2. पायाभूत सुविधा विकास: सुरू असलेल्या पायाभूत सुविधा प्रकल्पांचा आणि शहरी विकास आराखड्यांचा विचार करता, सार्वजनिक सेवा, आवास आणि वाहतूक क्षेत्रातील सद्यःस्थितीतील अंतराला कसे बंद करण्याचा प्रयत्न राजकीय पक्ष करतात हे जाणून घेण्यास मतदार उत्सुक आहेत.
3. कायदा व सुव्यवस्था: अलीकडील गुन्हेगारी घटना आणि सार्वजनिक सुरक्षेच्या चिंतांनी कायदा व सुव्यवस्था प्रभावीपणाबाबत चर्चा उभी केली आहे. सरकारच्या कायदा व सुव्यवस्था राखण्याच्या क्षमतेवर शंका टाकण्यासाठी विरोधी पक्ष या समस्यांचा वापर करत आहेत.
4.पर्यावरणाशी संबंधित चिंता: विशेषत: तरुण मतदारांमध्ये पर्यावरण बिघाड आणि हवामान बदलाशी संबंधित चिंता वाढत आहेत. या समस्यांना तोंड देण्यासाठी विशिष्ट धोरणे मांडण्यासाठी राजकीय पक्षांना विनंती केली जात आहे.
अंतिम विचार
महाराष्ट्राच्या राजकीय वातावरणाचे वर्णन जनतेच्या नाराजीचा, रणनीतिक युत्यांचा आणि मतदारांच्या निवडणूक निर्णयावर प्रभाव टाकणाऱ्या महत्त्वाच्या चिंतांचा मिश्रण म्हणून करता येईल, जसे की राज्य विधानसभा निवडणुकीच्या दिशेने वाटचाल करत आहे. एमव्हीएची आंतरिक संघर्षांच्या चढउतारांमध्ये एकजुटीची क्षमता आणि भाजपचे स्वत:ला एक मान्यतेचा पर्याय म्हणून स्थापित करण्याच्या प्रयत्नांवर निवडणुकीचा निकाल मोठ्या प्रमाणात अवलंबून असेल. या राजकीयदृष्ट्या उत्तेजित वातावरणात मंडळ करण्यासाठी, मतदारांच्या प्रमुख समस्यांना यशस्वीरीत्या हाताळण्यासाठी दोन्ही युत्यांना प्रयत्न करणे गरजेचे आहे. मोहिमांच्या तापमानाचा वेग वाढत असताना आणि मतदारांचे मत मतदानापूर्वी स्पष्ट होत असताना पुढील काही आठवड्यांमध्ये महत्त्वाचे ठरतील.
